Ambitieus plan IKOC

Als de jongste en de oudste generatie één dak delen

Een plek waar kinderen leren, ouderen wonen en waar generaties elkaar dagelijks ontmoeten, oftewel een samenleving in het klein. Nu de zoektocht naar een aannemer is gestart, worden de ambitieuze plannen voor het eerste integraal kind- en ouderencentrum (IKOC) in Noord-Scharwoude werkelijkheid.

Oudere bewoners die in het restaurant in de centrale hal aan hun ontbijt zitten en de kinderen begroeten die aan hun schooldag beginnen. Het is een beeld dat past bij de visie die bedacht is voor het IKOC, waarbij er zowel specifieke ruimten zijn voor zorg en onderwijs, maar ook allerlei gedeelde voorzieningen.
"Ik vind het een ontzettend interessant project’’, zegt Ferd van den Eerenbeemt. Hij is directeur van IKC Waterrijk, de school die in 2027 zijn intrek neemt in het IKOC aan de Tulpenstraat. ,,De gedachte dat je de eerste en de laatste etappe in de reis van het leven bij elkaar brengt, spreekt me enorm aan. Veel ouderen raken diep ontroerd van jonge kinderen, terwijl kinderen in principe heel open staan voor ouderen.’’

Van den Eerenbeemt is pas sinds augustus schooldirecteur en is voor wat betreft de komst van het IKOC op een rijdende trein gestapt. Hoewel hij inmiddels nauw betrokken is bij het project, kan ook hij niet voorspellen wat het IKOC precies gaat brengen. ,,We gaan zien wat er gaat gebeuren. Misschien gaan ouderen wel pianospelen of de kinderen in het atelier helpen met timmeren, dat hangt ook af van de talenten en de vitaliteit van de mensen die er wonen. Het gaat er ons om dat we een plek creëren waar dingen kunnen ontstaan. We zullen onze ogen en oren open moeten houden en zaken faciliteren en niet te veel voorbereiden."

Speeltoestellen
Hij merkt dat de verhuizing steeds meer begint te leven op school. ,,Het bouwproces heeft een lange aanloop. Nu het concreet wordt, groeit het enthousiasme. Als we het laatste jaar op school een groot project houden rondom de verhuizing met allerlei activiteiten en daarbij ook de ouders betrekken, dan wordt het IKOC echt iets van de gemeenschap. Ik denk bijvoorbeeld aan het houden van een sponsorloop en een crowdfundingsactie voor nieuwe speeltoestellen, want die zijn niet in de begroting opgenomen.’’

Het IKC bestaat nu uit een school, een buitenschoolse opvang en een peuteropvang. ,,Daar komt straks een babyopvang bij’’, zegt Van den Eerenbeemt die schat dat er nu 235 kinderen les krijgen of worden opgevangen. Door de groei van de school zullen straks 300 kinderen een plek krijgen in het IKOC.
Bovenal krijgt IKC Waterrijk de beschikking over een modern gebouw met brede gangen en leerpleinen waar kinderen kunnen werken. Een eyecatcher in het nieuwe gebouw is een brede trap die als tribune kan worden gebruikt bij voorstellingen. De huidige gebouwen hebben volgens de directeur hun tijd gehad. ,,Het pand is gedateerd, we hebben last van lekkages, verbruiken veel energie en ’s middags is het hier heel koud.’’

Reikhalzend
Horizon Zorgcentrum krijgt in het IKOC 29 tweekamerappartementen en 27 studio’s plus gezamenlijke huiskamers voor de oudere, zorgbehoevende bewoners. Volgens Sjanie Koedoot, die er sinds december directeur is, wordt er al jaren reikhalzend uitgekeken naar het nieuwe complex. ,,We hebben heel veel mensen op de wachtlijst staan, het gaat om een kleine honderd mensen. Als organisatie geven we ook thuiszorg. En dan zien we
mensen die eigenlijk 24 uur per dag zorg nodig hebben. Het is heel schrijnend dat die mensen nu thuis moeten blijven wonen.’’

In Broek op Langedijk heeft Horizon Zorgcentrum nu veertig wooneenheden tot zijn beschikking plus nog enkele zorgwoningen in de buurt. Vanwege de grote vraag naar zorgappartementen wordt er momenteel ook onderzocht wat er op het terrein van de Trefpuntkerk nog mogelijk is. ,,We zouden het IKOC wel twee keer kunnen vullen’’, zegt Koedoot.
Maar hoe kijken de ouderen naar het IKOC en het wonen bij een school? Koedoot: ,,Er komen geregeld mensen bij de receptie die zich willen aanmelden voor de wachtlijst voor het IKOC. Ze zijn heel erg geïnteresseerd. Ik zie wel voor me dat de ouderen samen met de kinderen pannenkoeken bakken in de keuken van het restaurant.’’

Niet alleen de bewoners en de kinderen zullen elkaar ontmoeten in het IKOC, maar zeker ook de medewerkers van IKC Waterrijk en Horizon Zorgcentrum. ,,Er komen gemeenschappelijke personeelsruimten en vergaderruimten’’, zegt Van den Eerenbeemt. ,,Zo komt er een vrij grote ruimte waar je lekker kunt zitten en een praatje kunt maken met een collega van het zorgcentrum. Die mensen kennen de bewoners en wij kennen onze kinderen. Uit die gesprekken ontstaan vast spontaan allerlei ideeen.’’

Bijzonder
LIAG Architecten uit Den Haag heeft de wensen van de twee organisaties vertaald in het ontwerp voor het IKOC. Carina Nørregaard, architect en partner bij LIAG, spreekt van een ’heel bijzonder project’. ,,Het is vooral bijzonder omdat het een gebouw is voor verschillende doelgroepen, waaronder ook kwetsbare groepen. Hoe breng je die samen? Hoe zorg je ervoor dat jong en oud zich er veilig en thuis voelen? Dat was de uitdaging.’’
,,We hebben oog voor de behoeften van de verschillende gebruikers en zullen ervoor zorgen dat het gebouw hen voldoende geborgenheid en rust biedt. We hebben sterk ingezet op thema’s als kleinschaligheid en herkenbaarheid. In ons ontwerp staan de menselijke maat en de huiselijke sfeer centraal. Naast de ruimten voor deverschillende organisaties heb je de centrale hal, die een prettige ontmoetingsplek wordt.’’
,,Het IKOC is zorgvuldig ingepast in de omgeving. Het sluit goed aan bij het dorpse karakter. Het ontwerp bestaat uit twee ’huizen’, die bovendien zijn voorzien van een schuine kap. Tegelijkertijd heeft het gebouw een bijzondere functie en dat mag je aan de buitenkant zien. We hebben daarom gekozen voor een eigentijdse, duurzame uitstraling.’’
Ook aan het ontwerp van het terrein is veel aandacht besteed. ,,Het terrein wordt groen, biodivers en natuurinclusief. Maar vooral wordt dit de plek voor jong en oud om elkaar te ontmoeten en te genieten van de groene omgeving.’’

LIAG heeft in het voortraject samengewerkt met het Deense architectenbureau RUM, dat in de Deense stad Aarhus het ’House of Generations’ ontwierp. ,,Dit meergeneratiehuis stimuleert de ontmoeting tussen alle bewoners. Het gebouw bevat naast kinderopvang ook faciliteiten als een café en winkels en woningen voor zowel jongeren als senioren. Qua omvang is dit project in Aarhus een stuk groter dan het IKOC.’’
,,Tijdens het proces moet je voortdurend rekening houden met wat elke ontwerpkeuze betekent voor de verschillende gebruikers’’ vertelt Nørregaard. ,,Om een voorbeeld te geven: veel ouderen zijn gevoelig voor lawaai, terwijl kinderen juist veel geluid maken. Daar moet je in het ontwerp rekening mee houden. Verder zijn er binnen én buiten geen drempels. De inrichting van de ruimten en het terrein nodigen iedereen uit om erbij te zijn en deel te nemen aan de gezamenlijke activiteiten.’’

Sinterklaas
Nørregaard is vol vertrouwen over het slagen van het project, maar zegt nieuwsgierig te zijn naar hoe het gebouw zich in de praktijk zal ontwikkelen. ,,Het blijft spannend om te zien wat er gebeurt als het gebouw echt in gebruik wordt genomen. Ik hoop vooral dat er spontaan leuke extra’s ontstaan en dat de interactie tussen de generaties vanzelf gaat groeien. Dat jong en oud samen kunnen genieten van festiviteiten zoals Pasen of
Sinterklaas. Of dat er na schooltijd een gemengd koor gaat repeteren in de centrale hal.’’
Ook Van den Eerenbeemt hoopt dat het IKOC een belangrijke plek wordt in de wijk. ,,Dat het gebouw ook ’s avonds kan worden gebruikt voor bijeenkomsten en dat het geen losstaand instituut wordt. En vanuit de school moeten we kijken wat voor projecten we voor de wijk kunnen doen.’’

Artikel Noordhollands Dagblad